ERGOTERAPİ VE DUYU BÜTÜNLEME.
45
DAKİKALIK SEANSLAR
ERGOTERAPİ NEDİR?:
Ergoterapi anlamlı ve amaçlı aktivitelerle sağlığı ve refahı geliştiren kişi merkezli bir sağlık mesleğidir. Ergoterapinin temel amacı kişilerin günlük yaşam aktivitelerine katılımını sağlamaktır. Katılımı artırmak için kişinin fiziksel, psikiyatrik, kognitif(bilişsel), duyusal, sosyal becerilerinin arttırılması, aktivitenin ve çevrenin düzenlenmesi ile kişilerin yeterliliğini arttırmaya odaklanır.
Hangi durumlarda ergoterapiden faydalanabilirsiniz?
- Az gören rehabilitasyonunda,
- Sosyal katılım problemlerinde,
- Kendine bakım, üretici ve serbest zaman aktivitelerine katılım problemlerinde,
- El yaralanması, spastisite, ince motor beceri, elde duyu problemleri gibi tüm el ve üst ekstremite (el, kol, omuz) rehabilitasyonu gereken durumlarda,
- Vücutta, elde ayaklarda duyunun azalması ya da hassasiyetin artması gibi duyusal problemlerinde,
- Dikkat, hafıza, görsel algı, problem çözme gibi bilişsel problemlerde,
- Yardımcı cihaz önerisi veya uygunluğunun ölçülmesinde,
- Fiziksel, sosyal, kültürel çevrenin kişinin katılımını engellediği durumlarda,
- Psikiyatrik problemlerin günlük yaşama katılımı, vücut algısını, bilişsel becerileri, yaşam kalitesini engellediği durumlarda,
- Yutma, salya, çiğneme, besinlerin dokularından, renklerinden kokularından rahatsız olma, ağzına objeleri götürme gibi oral motor ve duyusal problemlerde,
- Romatoid artrit, onkolojik hastalıklar gibi eklemleri ve enerjiyi korumak gereken kronik hastalıklarda,
- İş, ev, okul gibi kişinin aktivitesini gerçekleştirdiği çevrelerin kişiye uygun olmadığı çeşitli değişiklikler yapılması gerektiği durumlarda
- Yaralanma veya özür sonrası işe geri dönüş gibi mesleki rehabilitasyon gereken durumlarda,
- Ergonomik düzenlemelerin yapılmasında,
- Geriatrik(65 yaş üstü kişilerde) düşme riskine karşı koruyucu önlemler gerektiğinde
- Duyu bütünleme problemlerinde
Ergoterapistler kimlere yardımcı olabiLiR?
Ergoterapistler doğuştan ya da sonradan özel gereksinimi olan her yaşta bireyle çalışarak günlük yaşama katılımını, yaşam kalitesini ve memnuniyetini arttırabilmektedir.
Ergoterapi müdahale yöntemleri nelerdir?
• Günlük Yaşam Aktiviteleri Eğitimi
• Desentisizasyon (Duyu Eğitimi)
• Az Gören Rehabilitasyonu
• El Rehabilitasyonu
• Kognitif Rehabilitasyon
• Ergonomik Düzenlemeler
• Yardımcı Teknoloji Uygunluğunun İncelenmesi ve Önerilmesi
• Çevre Düzenlenmesi
• Mesleki Rehabilitasyon
• Psikiyatri Alanında Ergoterapi Müdahaleleri
• Aile Eğitimi
• Yutma Bozukluklarına Yönelik Ergoterapi Müdahaleleri
• Grup Aktiviteleri ile Sosyal Katılımın Arttırılması
• Eklem ve Enerji Koruma Yöntemleri
• Duyu Bütünleme
DUYU BÜTÜNLEME:
Duyu bütünleme nedir?
Çevremizle olan etkileşimimizde vücudumuzu etkili bir biçimde kullanabilmemizi sağlayabilmek için, vücudumuz ve çevremizden gelen duyuları organize eden nörolojik bir işlemdir. Beyin bu işlemi günlük yaşam aktivitelerinde hayatın her alanında kullanılır.
Görsel, işitsel, tat, koku ve taktil(dokunma) duyularımıza ek olarak vestibular ve proprioseptif duyularımız vardır.
Vestibular Duyu; yer çekimiyle bağlantılı olarak vücudumuzun alan içerisinde nerede olduğunu, hızını, yönünün ve hareketini algılamamızı sağlar. Uyanıklık durumuna, dikkat seviyesine, vücudu dengede tutabilme üzerinde etkisi vardır.
Proprioseptif Duyu; kas, tendon, bağlar ve eklemlerimizden gelen duyudur. Vücut parçalarımızın birbiriyle ilişkisi ve uzayda pozisyonunu sağlar.
Çocuğun gelişimi için bu duyulardan bilgi alabilmesi, bilgilerini bir bütün haline getirebilmesi ve günlük yaşamda kullanabilmesi oldukça önemlidir.
Duyu bütünleme problemleri çocuğun bazı duyuları az ya da fazla hissetmesine, duyuları ayırt edememesine, anlamlı ve planlı hareket oluşturmasına, dikkatine, vücudunu etkin kullanamamasına, aktivitelere katılımına engel olabilmektedir.
DUYU BÜTÜNLEMEDE GÖRÜLEN SORUNLAR
Duyu bütünleme problemlerinin çocuklar üzerinde görülen etkileri nelerdir?
• Hiperaktivite ve dikkat bozuklukları,
• Davranışsal problemler,
• İşitme ve konuşma gecikmesi,
• Okulda öğrenme güçlükleri,
• Yeme, yutma bozuklukları, oral motor problemlerden dolayı salya problemleri,
• Tekrarlayan amaçsız hareketler(ellerini çırpma, dönme, bağırma, vurma gibi)
• Yemek yeme, banyo yapma, diş fırçalama, tuvalete gitme gibi kendine bakım aktivitelerinde problem,
• Denge bozuklukları,
• Ellerin ve gözün uyum içinde kullanılabilmesinde problemler,
• Dokunmaya karşı aşırı savunuculuk (hipersensitivite), kıyafetten, sudan rahatsız olma,
• Hareketli objeleri izleme, kendi Etrafında dönme, bilinçsizce sallanma isteği,
• Işığa odaklanarak bakma ya da ışıktan kaçınma,
• Sese karşı hassasiyet ya da duyması normal olduğu halde sese tepkisizlik,
• Farklı yemek dokularından kaçınma, ağızdaki duyuya karşı hassasiyet, kaşıktan öğürme obje veya ellerini objeleri ağzına götürme, ısırma,
• Başına vurma, kendisine vurma,
DUYU BÜTÜNLEMEDE GÖRÜLEN SORUNLAR
Duyu bütünleme problemlerinin çocuklar üzerinde görülen etkileri nelerdir?
• Başına vurma, kendisine vurma,
• Düşmekten hoşlanma,
• Ayakların yerden kesildiği aktivitelerden kaçınma,
• Dokunulduğunda fark edememe,
• Hareketlerde beceriksizliklerin görülmesi,
• Hareketi nasıl başlatacağını bilememe,
• Sürekli kişilere ve nesnelere dokunma isteği,
• Sürekli koklama veya kokuların farkında olmama,
• Parmak ucunda yürüme,
• Hareketli aktivitelerden kaçınma,
• Çevreye karşı farkındalığın az olması,
• Göz temasından kaçınma,
• Yüz ifadelerini ve vücut dilini anlayamama,
• Kurallı oyun oynayamama,
• Çizgi takibi, sınırlı boyama gibi aktivitelerde yetersizlik,
• Ağrı acı farkındalığının azalması,
• Zayıf kas tonusu,
• Vücudunu etkin kullanamama,
• Aktivitelere katılımda kendini geri çekme, özgüven problemleri,
• Oyunlara katılımda ve keyif alabilmekte problemler,
• Sosyal iletişim problemleri,
• Olgunlaşma problemleri,
Çocuğunuz bu problemlerden bazılarına sahipse bir duyu bütünleme eğitimi olan terapist tarafından detaylı değerlendirilmesi ve gerek görüldüğü taktirde terapiye başlanması çoçuğunuzun gelişimi için oldukça önemlidir.
Ergoterapistler, çocukları değerlendirerek problemleri duyu bütünleme problemlerinden kaynaklıysa kişiye özel müdahale programları hazırlar ve uygularlar. Çocukların duyularını modüle edebilmesi, ayırt edebilmesi ve günlük yaşamında kullanabilmesi için terapiler sırasında ihtiyacı olan duyuları gerekli olan düzeylerde aktivitelerin içine katarak çalışmalar yapmaktadır. Çocuğun tedaviye aktif katılımı önemlidir. Duyu bütünleme tedavisi sonrasında kişilerin günlük yaşam aktivitelerine katılımı, sosyal katılımı arttırılabilmekte ve duyuları doğru şekilde kayıt edebilmesi, bütünleştirebilmesi ve kullanabilmesi sağlanabilmektedir.
Duyu bütünleme terapisi, ergoterapistler ve bu alanda geçerliliği olan sertifika almış diğer terapistler tarafından yapılabilmektedir. Duyu bütünleme terapisine başlarken çocuğunuzu uzman kişilere emanet ettiğinizden emin olunuz.
KOGNİTİF REHABİLİTASYON
Kognitisyon nedir?
Günlük yaşamda anlamlı aktiviteleri yerine getirmemizi sağlayan mental(bilişsel) süreçtir.
Kognisyon hafıza, dikkat, problem çözme, vücut imajı, uzaysal yetenekler, amaçlı hareket oluşturma, yönetimsel fonksiyonları kapsamaktadır.
Nörolojik problemi olan kişilerde kognitif bozukluklar fonksiyonel problemlere neden olur. Beyin yapı ve fonksiyonları ile ilgili bozukluklar kalıtımsal veya sonradan kazanılmış olabilir. Bu bozukluklar kişilerin düşünme hissetme veya eylemiyle ilgili bozukluklara yol açar. Alışkanlıkları, rutinleri ve rolleri etkilenir.
Tahtadan deftere yazı yazmayı örnek alırsak yazacağımız bilgileri tahtadan kopyalayabilmek için dikkate, görme keskinliğine, hafızaya, görsel algı becerilerimize, kalemi nasıl kullanacağımızı bilmemiz için motor planlamaya ellerimizi ve vücudumuzu masaya göre nasıl konumlandıracağımızı bilebilmemiz için uzaysal becerilere yazıları yazarken el göz koordinasyonuna, yanlış yazdığımızda veya defter bittiğinde yeni bir çözüm yolu aramak için problem çözme becerilerimize ihtiyaç vardır. Kişinin kognitif problemi olduğunda bu becerilerinin birinde ya da bir kaçında problemde bulunduğunda görevi tamamlayabilmesinde, hayata katılımında ve öğrencilik rolünde problem yaşamakta buna bağlı yaşam kalitesi de etkilenmektedir.
Kognitif becerilerimizi hayatımızın tüm alanlarında kullanırız. Bu nedenle kognitif(bilişsel) bir problem sonucunda kişinin yaşamındaki tüm aktiviteleri yapabilmesinde bağımsızlığı ve katılımı etkilenmektedir.
Ergoterapistin kognitif bozukluklarda rolü nedir?
Kognitif rehabilitasyon yaşamın tüm alanlarını kapsamaktadır. Ergoterapistler kişilere bütüncül yaklaşmaktadır kişiyi, çevresini ve yapmakta zorlandığı aktiviteleri detaylı değerlendirir. Kognitif bozuklukların kişilerin yaşam rolleri üzerindeki etkilerini en aza indirmek için kişi merkezli iyileştirici ve adapte edici müdahale programı uygular.
ERGOTERAPİ VE ÜST EKSTREMİTE REHABİLİTASYONU(EL, BİLEK, ÖNKOL, DİRSEK, OMUZ)
Üst ekstremite nedir?
Üst ekstremite el, el bileği, ön kol, omuzun tamamına verilen isimdir. Doğuştan yada sonradan oluşan bir üst ekstremite problemi sonucunda kişinin giyinme, yemek yeme, banyo yapma gibi temel günlük yaşam aktivitelerinin yanı sıra oyun oynama enstrüman çalma gibi serbest zamanını kullandığı tüm aktiviteleri etkilenmektedir.
Üst ekstremite problemleri nelerdir?
- Kırıklarmputasyon
- Artrit ve romatoid hastalıklar
- Doğumsal anomaliler
- Ezilmeye bağlı yaralanmalar veya travmalar
- Kümülatif travmalar
- Çıkık
- Ligament hasarı
- Kas yırtılması, gerginliği
- Tendon sakatlıkları ve durumları(yırtılma, tendinit, rupture)
- Sinir sakatlıkları ve durumları (nöropatiler, felçler, sinir onarımları )
- Ağrı
- Replantasyon ve revasculasyon
- Yaralar ve scarlar
- Isıya ve elektriğe bağlı sakatlık
- Nöromuskuler patolojiler
Ergoterapistler bu problemlere sahip kişileri değerlendirip durumlarına uygun bütüncül müdahale teknikleri uygulayarak günlük yaşam aktivitelerine anlamlı katılımına geri dönebilmesini ve yaşam kalitesinin arttırılabilmesini sağlamaktadır. Müdahaleler terapatik aktivitelerin yanı sıra günlük yaşam aktiviteleri eğitimi, ortez değerlendirmesi ve önerilmesi, ağrı yönetimi, duyu eğitimi, çevre düzenlemesi, duyu kaybı sonrası güvenlik eğitimi, adaptif cihazların eğitimi gibi pek çok tekniği kapsamaktadır.
